Psychologie en beurs: “Zo voorkomt u blunders op de beurs”

Arend Jan Kamp 10 jun 2025 - 12:00

Het BeursCafé

Hoe heb ik zo stom kunnen zijn?

Waarom heb ik dat niet gezien?

Waarom heb ik nou dat sperende aandeel niet gekocht, toen het laag en goedkoop stond?

Waarom heb ik geen winst genomen op dat aandeel? Grote winst. Nu is er verlies. Groot verlies.

Waarom gaat de koers altijd pas echt lopen, als ik al winst heb genomen?

Waarom draait een aandeel altijd, als ik net de witte handdoek heb gegooid?

Hoe kan die sukkel van een buurman van mij nou zoveel beter doen op de beurs dan ik?

Wáárom ik áltijd: zo kunnen we nog uren doorgaan, maar hopelijk is driekwartier BeursCafé themapodcast over de psychologie van beleggen voldoende. Over hoe inderdaad de menselijke natuur ons dwars kan zitten op de beurs, onze meest gemaakte fouten en hoe we die voortaan voorkomen. Hopen we dan maar. Want de praktijk is weerbarstig, luister daarvoor maar naar deze weer leerzame en zeker ook leuke BeursCafé.

Waarom een podcast de psychologie van beleggen?

Klinkt dit bekend? Op de beurs moet u andersom doen en denken, dan u van nature als mens geneigd bent te doen, luidt het stereotype. Is dat zo en wat houdt dat praktisch in? Kortom, menselijke psychologie en beleggen: er zijn boeken over vol geschreven, want waarom maken we altijd weer dezelfde fouten en zelfs blunders op de beurs? Ga rustig op de bank liggen en beurspsychologen Hans Oudshoorn, Niels Koerts en Arend Jan Kamp helpen u van uw trauma’s af.

Dat is ambitieus, maar in samenwerking met Saxo en zijn beleggerstrainer Hans maakt het BeursCafê – samen zeker zeventig jaar beurservaring – inzichtelijk hoe de menselijke psyche werkt op de markt, wat onze meest gemaakte fouten zijn, waarom we die steeds maken en hoe we die voorkomen. Dat laatste woord moet cursief, want de voorbeelden, anekdotes en ervaringen van de heren maakt duidelijk dat foutloos beleggen ook met zeventig jaar ervaring een illusie is!

Vorige afleveringen in de serie BeursCafé themapodcasts:

Disclaimer: In deze podcast geven we geen beleggingsadvies. U moet zelf uw eigen keuzes maken.

Psychologie stellingen

Op de beurs moet je bij alles andersom doen en denken, dan dat u van nature geneigd bent te doen
Verliesnemen is een makkie
Be fearful when others are greedy en be greedy when others are fearful (Warren Buffett)
Beleggers raadplegen alleen bronnen die hun mening bevestigen

Over Buffett gesproken, blauwe bordjes verzinnen is een, ze realiseren is twee.

Angst voor verlies

Uit onderzoek blijkt dat een financieel verlies twee tot 2,5 keer zo veel pijn doet als een gelijksoortige winst
Stamt uit de tijd van de jagers en verzamelaars. Prioriteit lag op bedreigingen (geen eten) in plaats van de kansen
Gevolg 1: te lang aan verliezende aandelen vasthouden. Verlies hoeft dan immers niet te worden genomen
Gevolg 2: paniekverkopen zodat de pijn weg gaat. Vlak voor de bodembel zie je altijd nog een scherpe daling – zie Corona en Kredietcrisis
Gevolg 3: te snel winstnemen op winnaars, omdat u het risico niet wil nemen dat u de winst kwijtraakt. (Dit is nog wel het slechtste, want u gaat in tegen statistiek)

Teveel zelfvertrouwen

Mensen – met name mannen – hebben te veel vertrouwen in hun eigen kwaliteiten. Vooral als het gaat om ingewikkelde materie, zoals beleggen, neemt dit fenomeen in kracht toe. Dit leidt tot de nodige denkfouten, zoals het geloof dat je een succesvolle belegger kan zijn, zonder de nodige skills en inzet, te veel handelen, niet leren van fouten en het nemen van te veel risico’s
Voorbeeld van de eend: de eend die na een hevige regenbui kwakend opschept dat zijn peddelvaardigheid ervoor heeft gezorgd dat hij hoger is komen te liggen. Een correct denkende eend zou in plaats daarvan zijn positie na de stortbui eerst vergelijken met die van andere eenden in de vijver.’ (Warren Buffett)
Uit alle enquetes blijkt dat mensen van zichzelf een bovengemiddeld rendement verwachten. Iets dat wiskundig onmogelijk is

Verankering

De fout om naar te koers te kijken om te bepalen of een aandeel goedkoop of duur is, in plaats van de fundamentals
Praktijkvoorbeeld: Alfen en de recente Q1-cijfers. Aandeel gaat -30%, maar wordt niet goedkoper
Praktijkvoorbeeld Nvidia: koers gaat als een raket, maar de waardering juist omlaag
Gevolgen: te snel winstnemen en verliezende aandelen te lang vasthouden

Zie hier Nvidia maar…

… en Alfen.

Confirmation bias

Mensen zijn geneigd om vast te houden aan hun originele standpunt en weigeren informatie te bestuderen die kritiek heeft op dit standpunt. Daarentegen lezen ze met name informatie die argumenten bevat die het standpunt bevestigt. Hetzelfde geldt dat mensen het liefst anderen opzoeken die het eens zijn met hen, in plaats van te discussiëren met hen die een andere mening hebben